Kinderziektes
infectieziektes kunnen ook je ongeboren kind besmetten
Zwangerschap
Kinderziektes
De kans dat je tijdens een zwangerschap een infectieziekte krijgt, is niet groter dan buiten de zwangerschap. Wel kan een infectieziekte in de zwangerschap meer risico’s met zich meebrengen omdat bij veel infecties niet alleen jezelf, maar ook je ongeboren kind besmet kan worden.
LET OP: Ons advies voor mensen die met kinderen in de basisschoolleeftijd werken of met gehandicapte mensen, is als volgt: Laat, het liefst voordat je zwanger bent, bloedprikken (via je huisarts) zodat je weet of je kinderziekten hebt doorgemaakt of niet. Ben je al zwanger en je hebt dit nog niet laten doen, dan doen wij dat bloedonderzoek. Wanneer je de kinderziekten hebt doorgemaakt ben jij beschermd en je kindje ook. Wanneer je de kinderziektes niet hebt doorgemaakt, is het aan te raden om in de eerste 20 weken van je zwangerschap niet te werken met deze doelgroep om een besmetting te voorkomen.
Waterpokken
Symptomen
Het belangrijkste kenmerk van waterpokken is de huiduitslag in de vorm van blaasjes, die in eerste instantie op de hoofdhuid, het gezicht en de romp verschijnt. Later verschijnen de blaasjes ook op de ledematen. Deze blaasjes kunnen flink jeuken.
Incubatietijd
Waterpokken zijn 5 dagen voor de huiduitslag tot maximaal 6 dagen na de eerste huiduitslag besmettelijk. Het virus wordt overgedragen door kleine druppeltjes die tijdens praten, niezen en hoesten in de lucht komen. Na een besmetting duurt het 2 tot 3 weken tot de eerste ziekteverschijnselen optreden.
Behandeling
Omdat waterpokken wordt veroorzaakt door een virus is er geen geneesmiddel tegen. De behandeling van waterpokken richt zich daarom doorgaans op het voorkómen van bacteriële huidinfecties en verlichting van de jeuk. Om de jeuk te verlichten kan mentholpoeder of -lotion op de huiduitslag worden aangebracht. Ook natte kompressen verlichten de jeuk. Paracetamol kan worden gebruikt om de koorts te verlichten. Zeker voor jou als zwangere vrouw is het belangrijk om de koorts te dempen. Hoge koorts kan weeën opwekken en hierdoor risico’s geven voor de baby.
Bescherming
Weliswaar zijn de ziekteverschijnselen bij zwangere vrouwen vaak heviger dan bij kinderen, zoals in het algemeen geldt voor volwassenen, maar verreweg het grootste deel van de bevolking heeft beschermende antistoffen ( is het afweersysteem van het lichaam) tegen het waterpokkenvirus aangemaakt als de leeftijd van 15 jaar is bereikt. In Nederland blijkt dat 93% van de bevolking vóór het 5de levensjaar besmet is geweest met waterpokken. Waterpokken krijg je maar één keer in je leven want nadat je het hebt meegemaakt blijf je levenslang beschermd (immuun). Van de volwassenen die nooit waterpokken hebben gehad, weten we dat 80% toch immuun is doordat de infectie op kinderleeftijd ongemerkt is verlopen. Infecties met waterpokken tijdens de zwangerschap zijn dus zeldzaam, de complicaties daarvan (middenoorontsteking, longontsteking of hersenontsteking) komen gelukkig weinig voor. Datzelfde geldt ook voor het risico dat je als moeder de infectie overdraagt op je ongeboren kind. Als je als zwangere vrouw nooit waterpokken hebt gehad, dan is de kans nog steeds 80% dat je immuun bent voor het waterpokkenvirus, maar dit is niet met zekerheid te zeggen. De ziekte is alleen besmettelijk tussen 5 dagen vóór het uitbreken van de huiduitslag tot 6 dagen na de eerste uitslag. Is de zwangere in die tijd in contact geweest met een kind met waterpokken en ze weet niet of ze de waterpokken gehad heeft, dan kan de huisarts of wij bloedprikken en laten onderzoeken op antistoffen tegen waterpokken. De ziekte is vooral schadelijk voor de baby in de eerste 16 weken van de zwangerschap of net voor de bevalling. Na de 16e week en ruim voor de bevalling dan kan er afgewacht worden of ze de waterpokken krijgt.
Risico’s in de zwangerschap
Je kunt maar één keer waterpokken krijgen in je leven. Heb je het ooit gehad, dan is er geen enkel risico voor de zwangere of voor de baby. Mocht je tijdens de zwangerschap toch waterpokken voor het eerst krijgen, dan zijn de risico’s afhankelijk van hoe lang je zwanger bent.
Besmetting voor de 16e week van de zwangerschap Als je voor het eerst waterpokken krijgt in de eerste zestien weken van de zwangerschap dan kunnen er ernstige afwijkingen bij het kind ontstaan. Bekende afwijkingen door een eerste infectie met waterpokken zijn: te kleine ledematen, oogafwijkingen, klompvoeten, spierverschrompeling, hersenafwijkingen, groeiachterstand en zelfs vruchtdood.
Besmetting na de 16e week en ruim voor de bevalling In deze periode zal een eerste waterpokkeninfectie geen blijvende schade veroorzaken bij het kind. De baby kan in de baarmoeder wel waterpokken ontwikkelen, maar houdt hier geen verschijnselen aan over.
Besmetting van de moeder 5 dagen voor de bevalling tot 2 dagen na de geboorte Als je besmet wordt in de periode van twee dagen voor de bevalling tot vijf dagen erna, dan kan de pasgeboren baby ook met waterpokken besmet zijn. Deze aandoening komt veel vaker voor en wordt neonatale varicella genoemd. In dit geval zal de baby niet worden beschermd door afweerstoffen van de moeder (die zijn nog niet aangemaakt), en wordt de baby een speciaal medicijn (immunoglobuline) toegediend. Wanneer een pasgeborene met het waterpokkenvirus besmet wordt kan dit een ontsteking aan de hersenen, het hart, de lever en gewrichten veroorzaken. In 30% van de gevallen lijdt dit zelfs tot de dood.
Vijfde ziekte
Symptomen
De vijfde ziekte is een virusziekte en komt vooral voor bij kinderen van 4 tot 10 jaar, meestal in het voorjaar of de vroege zomer. Het kind krijgt paars-rode wangen met grillige, rozerode vlekjes. Het geheel op het gezicht lijkt soms op een vlinder. De vlekjes breiden zich uit over de romp en ledematen. Uiteindelijk worden de vlekjes samengevoegd tot grotere vlekken. Meestal zijn kinderen niet erg ziek, er kan lichte koorts en jeuk optreden. De huiduitslag verdwijnt na ongeveer drie tot zes dagen. Volwassenen kunnen de kenmerkende huiduitslag krijgen, gewrichtspijn en gewrichtszwelling of beide. Vooral de polsen, knieën en de gewrichten van de handen zijn het meest aangedaan.
Incubatietijd
De vijfde ziekte is niet erg besmettelijk. Na de besmetting duurt het ongeveer 4 tot 20 dagen voordat de vlekjes optreden. De ziekte kan op anderen overdragen worden, in de week voordat de vlekjes verschijnen. Zodra de vlekjes zichtbaar worden is het niet meer besmettelijk.
Behandeling
Behandeling is niet nodig, de ziekte geneest spontaan. Kinderen mogen gewoon naar school. Op het moment dat de ziekte zichtbaar wordt, is het kind immers niet meer besmettelijk. Bij jeuk kan er mentholpoeder of -lotion op de huid worden aangebracht.
Bescherming Iemand die de vijfde ziekte heeft gehad, is levenslang beschermd en kan de ziekte niet meer krijgen.
Risico’s in de zwangerschap
Als je in de eerste helft van je zwangerschap de vijfde ziekte krijgt, heb je een iets verhoogde kans (9%) op een miskraam of een doodgeboren kindje. In de meeste gevallen verloopt de zwangerschap normaal en ondervindt je baby geen gevolgen van de vijfde ziekte. Bij een infectie later in de zwangerschap kan je ongeboren kind bloedarmoede krijgen en moet mogelijk hiervoor behandeld worden.
Zesde ziekte
Symptomen
Deze virusinfectie kan zich voordoen bij zuigelingen van ongeveer zes maanden tot drie jaar. Plotseling optreden van hoge koorts (dikwijls meer dan 39,5 °C) die 3 tot 5 dagen aanhoudt en vervolgens verdwijnt. Kinderen kunnen tijdens deze fase druk en bijzonder prikkelbaar zijn, met een verminderde eetlust en opgezette lymfeklieren in de hals. De koorts verdwijnt abrupt en ongeveer tegelijkertijd ontstaat een rozerode vlakke of verheven huiduitslag . De huiduitslag begint in het gezicht en breidt zich uit naar hals, gezicht, armen en benen. De vlekjes worden wit bij aanraking. De huiduitslag doet zich opvallend voor op de bovenbenen en billen, waarbij de uitslag soms wordt omgeven door een dunne ring van lichtere huid De vlekjes verdwijnen na ongeveer 2 dagen.
Incubatietijd
De incubatietijd (de tijd van de infectie tot het optreden van verschijnselen) van de zesde ziekte is 9 tot 10 dagen. Het is onduidelijk wanneer de zesde ziekte besmettelijk is.
Behandeling
Ook de zesde ziekte wordt veroorzaakt door een virus. Behandeling is daarom niet nodig, de ziekte geneest spontaan. Kinderen mogen gewoon naar school. Op het moment dat de ziekte zichtbaar wordt, is het kind immers niet meer besmettelijk. Heeft een kind hoge koorts of voelt het zich erg ziek, dan kan een paracetamol gegeven worden. Het kind moet voldoende vocht binnenkrijgen om het verlies aan lichaamsvocht tijdens de koorts te compenseren.
Risico’s in de zwangerschap
De ziekte komt alleen voor bij hele jonge kinderen, er zijn voor jou als zwangere en voor je ongeboren kindje geen risico’s.